Melkveehouders gezocht voor Netwerk Praktijkbedrijven

Op weg naar een bestendig bedrijf in 2030.
Doe mee aan een integrale aanpak van ammoniak en methaan in de melkveehouderij.

De melkveehouderij in Nederland staat voor de uitdaging om de emissies van methaan en ammoniak te verlagen. Een uitdaging die hand in hand moet gaan met werkbare maatregelen in de praktijk. En een goed toekomstperspectief voor de melkveehouderij.

Het Netwerk Praktijkbedrijven gaat de komende vier jaar aan de slag met maatregelen om ammoniak- en methaanemissies tegelijkertijd te reduceren. We zoeken minimaal 30 melkveebedrijven die hieraan mee willen doen.

Onderzoek en resultaten delen

Als deelnemer ga je aan de slag met bekende en nieuwe maatregelen om de emissies van ammoniak en methaan gezamenlijk aan te pakken. Het Netwerk bouwt voort op bestaande kennis en voegt nieuwe kennis door praktijkonderzoek toe. De volledige bedrijfsvoering komt aan de orde, met bijzondere aandacht voor voer- en diermanagement.

Onderzoek op het eigen bedrijf laat zien hoe het werkt, met welke effecten op de emissies én je bedrijfsvoering. Je werkt dus actief mee aan onderzoek, geeft inzicht in jouw bedrijfsdata en deelt resultaten met anderen. Je vormt een inspiratiebron voor collega’s, de sector, erfbetreders en loonwerkers. Ga jij de uitdaging met ons aan?

Netwerk Praktijkbedrijven

Het project ‘Netwerk Praktijkbedrijven’ is een initiatief van LTO Noord, Wageningen Livestock Research en het ministerie van LNV. De financiering is afkomstig van het ministerie van LNV in het kader van het klimaatbeleid. Het project is onderdeel van de integrale aanpak methaan en ammoniak in de melkveehouderij waarin meerdere projecten in uitvoering zijn.

Lees de brochure

Contact

De belangrijkste vragen & antwoorden hebben we hieronder voor je op een rijtje gezet. Heb je een andere vraag? Of wil je niet deelnemen aan het project, maar wél op de hoogte gehouden worden over het project? Neem dan contact op met Dieuwke de Vries van LTO Noord, ddvries@projectenltonoord.nl.

Aanmelden

Wil jij vanaf deze winter aan de slag met de klimaat- en stikstofdoelen van 2030? Lees dan voor meer informatie deze brochure of meld je aan met onderstaand aanmeldformulier. Inschrijving is mogelijk tot en met 13 september 2020.

Vraag & antwoord

I. Over het project Netwerk Praktijkbedrijven

1. Wat is de aanleiding van het project?

Ruim 15.000 melkveebedrijven vormen de basis van de melkveesector in Nederland. De melkveehouderij is grondgebonden en heeft daarmee een grote rol binnen de groene ruimte. In het klimaatakkoord staan ambitieuze klimaatdoelen benoemd voor 2030 en 2050. De melkveehouderij staat voor de uitdaging om de emissies van methaan, maar ook ammoniak, in Nederland te verlagen. Een uitdaging die hand in hand moet gaan met werkbare maatregelen in de praktijk.

Er zijn daarom praktijkrijpe maatregelen nodig die emissies van ammoniak maar ook methaan reduceren. En die concreet aansluiten op de bedrijfsvoering zonder tegengesteld effect te hebben. Daarnaast moeten ze wetenschappelijk goed onderbouwd zijn, daadwerkelijk meetellen en geen negatief effect hebben op bijvoorbeeld diergezondheid, dierenwelzijn, weidegang of biodiversiteit. Uiteraard mét behoud van economisch perspectief. Maatregelen met maatwerk op bedrijfsniveau dus. Want niet iedere melkveehouder, bedrijf of koe is immers gelijk. Een pittige uitdaging dus die vanuit de praktijk ingevuld moet worden.

2. Welke partijen hebben het Netwerk Praktijkbedrijven tot stand gebracht?

Het project Netwerk Praktijkbedrijven is een initiatief van LTO Noord en Wageningen Livestock Research, in samenwerking met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Het is onderdeel van de Klimaatenveloppe waar meerdere projecten onder vallen. Binnen de Klimaatenveloppe zijn ZLTO en LLTB betrokken bij de verspreiding van de onderzoeksresultaten.

3. Wat onderscheidt het project Netwerk Praktijkbedrijven van andere onderzoeksprojecten?

Aangezien op het melkveebedrijf alles met elkaar samenhangt, is het nemen van maatregelen om emissie van zowel ammoniak áls methaan te reduceren een schakel die doorwerkt in het gehele bedrijf op het gebied van voeren, bemesten, ruwvoerteelt en -winning. Binnen het project wordt daarom integraal gekeken naar welke maatregelen welk effect hebben op zowel de ammoniak- als methaanreductie. Veel onderzoeksprojecten kijken vaak maar naar een specifiek onderdeel van de bedrijfsvoering. En veelal in een optimale onderzoeksomgeving of met voorlopers bedrijven.

Voor het Netwerk Praktijkbedrijven is elk type bedrijf en ondernemer in principe geschikt. Naast voorlopers dus ook de niet-voorlopers. We vragen echter wel een en ander (zie brochure). Het Netwerk bouwt voort op reeds opgedane kennis en voegt nieuwe kennis toe door middel van praktijkonderzoek. Beide emissies gezamenlijk aanpakken door aan de slag gaan met bekende en nieuwe maatregelen. Dit combineren met onderzoek op het eigen bedrijf. En laten zien aan hoe het werkt, met welke effecten op de emissies maar ook op je bedrijfsvoering. Je werkt dus actief mee aan onderzoek, geeft inzicht in jouw bedrijfsdata en inspireert anderen.

4. Wat gebeurt er met de uitkomsten van het project?

Binnen het project wordt de uitdaging aangegaan om gelijktijdig ammoniak- en methaanemissie te reduceren. En welke maatregelen welk effect daarbij hebben. Welke maatregelen werken wel en hebben een groot/klein effect? En welke werken niet in de praktijk zoals gedacht op basis van wetenschappelijk onderzoek? De uitkomsten kunnen maatregelen zijn die zowel onderbouwd zijn als werken in de praktijk.

Daarbij worden de resultaten steeds gedeeld met collega-boeren, adviseurs, loonwerkers en andere geïnteresseerden. Zodat ook zij van de ervaringen kunnen leren en inspiratie op doen om aan de slag te gaan. En werkt iets niet, dan is dat ook een uitkomst van het project.nhoud

5. Wie financiert het project?

De financiering is afkomstig van het ministerie van LNV in het kader van het klimaatbeleid.

6. Waar kan ik terecht voor inhoudelijke vragen?

Je kunt contact opnemen met Dieuwke de Vries van het Netwerk Praktijkbedrijven via e-mail: ddvries@projectenltonoord.nl

II. Informatie over deelname

7. Ik ben geen lid van LTO Noord, LLTB of ZLTO. Kan ik toch deelnemen?

Ja dat kan. Het project Netwerk Praktijkbedrijven richt zich op alle melkveehouders in Nederland. Ook niet-leden van bovengenoemde organisaties worden uitgenodigd om deel te nemen.

8. Zijn er kosten aan deelname verbonden?

Nee, er zijn geen kosten aan deelname verbonden. Omdat we snappen dat we best veel vragen aan jou als deelnemer wordt een financiële vergoeding beschikbaar gesteld.

9. Wat zijn de verplichtingen die ik bij deelname aanga?

Het is een praktijknetwerk. Deelnemen houdt in dat jij de inspanningsverplichting aan gaat om tegelijkertijd de ammoniakemissie en methaan emissie op je bedrijf fors te verlagen. Met als ambitie een reductie van 30%.

Verder betekent deelname dat je voldoende tijd vrij maakt om actief mee te doen in het netwerk. En om jouw ervaringen te delen met collega-melkveehouders, loonwerkers en adviseurs. We gaan er vanuit dat je hiervoor ruwweg 2 a 3 dagen in de maand vrij maakt.

10. Wat betekent praktijkonderzoek?

Praktijkonderzoek houdt in dat je samen met onderzoekers en begeleiders van het projectteam op je eigen bedrijf aan de slag gaat. Er gaan data bijgehouden worden en je wordt gevolgd in je ervaringen, en die van je veestapel. Afhankelijk van de op te stellen bedrijfsaanpak met maatregelen wordt ook een onderzoeksaanpak opgesteld. Dat kan dus per bedrijf verschillen. Bij het ene onderzoek wordt intensiever gemeten of data opgevraagd dan bij een ander onderzoek.

Alle bedrijven zullen een basismonitoringstraject volgen. Afhankelijk van het onderzoek kan dit uitgebreid worden. Dit zal altijd in overleg zijn. Aangezien het ook kan gaan om meet-investeringen vragen we wel de bereidheid om voor langere tijd mee te gaan doen.

11. Welke informatie/data wordt er bij deelname van mij gevraagd?

Afhankelijk van de maatregel(en) waar je mee aan de slag gaat zal er meer of minder bij je gemeten worden met specifieke meetapparatuur. Je wordt dan gevraagd daarmee in jouw planning rekening te houden. Of er wordt gevraagd een logboek bij te houden. Daarnaast wordt er regelmatig gevraagd naar je ervaringen met de maatregelen. Ook dit wordt maatwerk op basis van jouw bedrijf en de maatregelkeuze.

Gegevens worden gebruikt en opgevraagd om zo precies mogelijk te weten wat het effect van een set maatregelen op jouw bedrijf is, voor zowel de ammoniak- als methaanemissie. Tevens kijken we naar de integrale samenhang van je bedrijfsonderdelen.

12. Wat voor soort maatregelen worden onderzocht?

Er wordt in eerste instantie gekeken naar de ‘altijd goed’ maatregelen specifiek voor jouw bedrijf. Oftewel, wat zijn maatregelen die op jouw bedrijf goed uitpakken voor zowel de ammoniak- als de methaanreductie. Deze maatregelen zijn maatwerk, aangezien elk bedrijf anders is. Je kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld het uitrijden van verdunde mest, meer weidegang, minder jongvee, het verhogen van de levensduur / verhogen van de jaarlijkse melkproductie per koe.

Vervolgens is het de uitdaging om stap voor stap verder te gaan om de bedrijfsemissies integraal nog verder te verlagen. Dit wordt gedaan op basis van eerdere uitkomsten en die van het nu nog lopende voeronderzoek. De focus ligt bij voer- en diermanagementmaatregelen. Dat levert soms nieuwe maatregelen op die we met jou in de praktijk willen toetsen. Overigens zitten veel maatregelen al dicht tegen de gangbare praktijk aan. Het gaat dus ook om vaardigheden aan- of afleren.

13. Kan ik een keuze maken of een voorkeur uitspreken voor het type praktijkmaatregelen die (mogelijk) op mijn bedrijf worden uitgevoerd en onderzocht?

Op basis van de door jou aangeleverde informatie zullen we gezamenlijk kijken naar het type praktijkmaatregelen voor jouw bedrijf. Je kunt een voorkeur uitspreken maar ook wij zullen op basis van onze kennis en ervaring een voorkeur uitspreken waarvan wij denken dat het bij jouw bedrijf past. Daar gaan we samen uitkomen want jij bent degene die met de maatregelen uiteindelijk aan de slag gaat. En de uitdaging aangaat een forse reductie te behalen. Maar bij het samen praktijkonderzoek doen hoort ook het spiegelen van elkaar. Er is geen ruimte voor maatregelonderzoek waarvan het werkingsprincipe nog uitgezocht moet worden. Daarvoor is ander onderzoek nodig. Onze focus ligt in eerste instantie bij voer- en diermanagementmaatregelen.

14. Wat betekent het inspireren van anderen in de praktijk?

Het project wil zoveel mogelijk laten zien waar deelnemers, onderzoekers en begeleiders mee bezig zijn. Wat de effecten zijn en wat de zogenaamde ‘kwartjesmomenten’ zijn met nieuwe inzichten. Ervaringen uit andere projecten leert dat boeren het beste van boeren leren. En ook adviseurs, loonwerkers en andere erfbetreders hebben nieuwe kennis en inzichten nodig.

Om dat breed te delen doen we een verzoek aan jou om hier mede een rol in te spelen. Het project ondersteunt jou zo goed mogelijk op de manier waar jij behoefte aan hebt. Ben je een prater, dan ondersteunen we je daar bij met middelen. Ook kunnen we je helpen bij het vertellen van jouw verhaal op een andere manier, als je liever niet op de voorgrond staat. Elke boer en zijn bedrijf zijn tenslotte anders. Het zit wel in de planning om demonstraties op of rond jouw bedrijf te gaan organiseren, mits dat past in de huidige corona-tijden. Of een groep geïnteresseerden te ontvangen om ter plekke te horen en zien hoe de ervaringen en resultaten zijn.

15. Ik heb geen geschikte ruimte om demonstraties te houden, wat nu?

Het is praktisch als je bedrijf al over een kantine of andere ontvangstruimte beschikt waar demonstraties gehouden kunnen worden. Of een zaaltje in de buurt beschikbaar is. Echter het is geen harde eis voor deelname. Mocht je hier (nog) niet over beschikken dan gaan we samen kijken hoe aan een demonstratie of ontvangst van een groep op jouw bedrijf vorm gegeven kan worden.

16. Waarom wordt er om mogelijke medewerking van mijn loonwerker gevraagd?

Bij veel van de maatregelen heeft je loonwerker een actieve rol. Op het juiste moment, met de juiste hoeveelheid en met voldoende verdunning bemesten. Ook op het juiste moment maaien en op een goede manier inkuilen/hooien en ook nog eens alles weten over de herkomst, oogstmoment en samenstelling. Dit zijn zomaar enkele zaken die bijdragen aan de reductie van emissies.

Veel van deze werkzaamheden worden uitgevoerd door de loonwerker. We vinden het daarom belangrijk om jouw loonwerker goed mee te nemen in jouw ambitie tot het reduceren van emissies. We willen jouw loonwerker dan ook graag adviseren/coachen om jou optimaal te kunnen ondersteunen bij het reduceren van de emissies. Je loonwerker moet hiervoor natuurlijk wel openstaan.

17. Waarom wordt er om mogelijke medewerking van mijn (voer)adviseur gevraagd?

Een goede mix van vers gras, kuilgras en aanvullende voerders (zoals krachtvoer) kunnen bijdragen aan het tegelijkertijd verlagen van de ammoniak en methaanemissie. Dit is een ingewikkelde puzzel waarvan we ook nog niet alles snappen. Maar dat gaat als het goed is snel veranderen.

Jouw (voer)adviseur kent je huidige bedrijfsstrategie heel goed en we gaan er vanuit dat hij of zij jou ook wil helpen bij het realiseren van jouw ambities tot het verminderen van emissies. We willen hierbij ook jouw (voer)adviseur coachen om jou optimaal te kunnen faciliteren bij het reduceren van de emissies. Ook als dit inhoudt dat er een andere bedrijfsstrategie komt, met daarin minder of ander krachtvoer. Hij of zij moet er uiteraard wel voor openstaan.

III. Privacy / verwerking bedrijfsgegevens

18. Wat gebeurt er met mijn data?

De data worden in eerste instantie gebruikt voor het wetenschappelijke onderzoek. Daarnaast zullen de uitkomsten van jouw bedrijf op maatregelniveau gecommuniceerd worden. Jouw uitkomsten kunnen andere melkveehouders inspireren. Het gebruik van data en kengetallen hoort daarbij. Voor het vertellen van je verhaal krijg je uiteraard ondersteuning uit het project.

IV. Aanmelding en selectieprocedure

19. Hoe kan ik mij aanmelden als geïnteresseerde/deelnemer?

Je kunt je aanmelden via het aanmeldformulier. Aanmelden kan tot en met 13 september 2020. Na aanmelding ontvang je een ontvangstbevestiging. Mochten er naar aanleiding van je aanmelding nog vragen zijn dan nemen we hier contact met je over op.

20. Ik heb mij aangemeld, en nu?

Op basis van de ingevulde vragenlijst kijken we naar diverse criteria om tot een eerste selectie van mogelijke deelnemers te komen. De geselecteerde bedrijven worden benaderd voor voor intakegesprekken, die in september en oktober 2020 zullen plaatsvinden. Mocht een fysiek bezoek niet mogelijk zijn i.v.m. de richtlijnen inzake het coronavirus dan zullen we een video-overleg plannen.

Eind oktober 2020 wordt op basis van de plaatsgevonden intakegesprekken een definitieve selectie van deelnemers gemaakt. Iedereen krijgt een persoonlijke terugkoppeling van deze uitkomsten.

21. Wat zijn de criteria die gebruikt worden bij het selecteren van bedrijven?

Bij de selectie van de melkveebedrijven wordt allereerst rekening gehouden met een evenwichtige samenstelling van de groep op het gebied van locatie en grondsoort, aangezien dit belangrijk is voor de urgentie en effectiviteit van de maatregelen die getoetst worden. Daarnaast wordt gekeken naar een goede afspiegeling van de melkveebedrijven in Nederland.

In principe kan iedereen zich aanmelden. Op basis van de gegevens uit het aanmeldformulier en de daarin vermelde motivatie, vindt de eerste selectie plaats.

22. Wanneer start het project?

Vanaf november 2020 gaat het Netwerk van start. In het najaar 2020/2021 vinden de eerste activiteiten plaats.

23. Als ik niet geselecteerd word, kan ik dan toch op de hoogte blijven van het project?

Ja, dat kan. In het aanmeldformulier wordt gevraagd of je op de hoogte wilt blijven. Als je daar ja op invult zullen we je e-mailadres gebruiken voor het toesturen van een periodieke nieuwsbrief.

24. Ik wil niet deelnemen aan het project. Hoe kan ik toch op de hoogte blijven van het project?

Als je niet kunt of wilt deelnemen en je wilt wel op de hoogte blijven van het project, verzoeken wij je een e-mail te sturen naar Dieuwke de Vries (ddvries@projectenltonoord.nl) met als onderwerpsregel ‘Houd mij op de hoogte van Netwerk Praktijkbedrijven’. Dieuwke zal je e-mailadres dan toevoegen aan de verzendlijst voor de nieuwsbrief van het project.